Στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού η τήρηση των ηθικών κανόνων υπηρετήθηκε από διάφορες επαγγελματικές ομάδες.
Παλιά, τη μεζούρα της ηθικής την κρατούσαν οι παπάδες. Σήμερα, κυρίαρχο ρόλο στη τιθάσευση των συμπεριφορών του πολίτη παίζουν οι γιατροί. Η μετάβαση από την ηθική κυριαρχία της βίβλου σ' αυτήν των εγχειριδίων φαρμακολογίας δεν είναι μία απλή κοινωνική μετατόπιση. Η χορωδία του ιατρικού gospel της σύγχρονης εποχής είναι πολυφωνική. Μπορεί η πρώτη φωνή να ανήκει στους γιατρούς, αλλά ρόλο ενορχηστρωτή παίζει η κρατική πολιτική υγείας -υπό τον τίτλο/σύμβολο "πρόληψη"- και τα εμπορικά/ιδιωτικά συμφέροντα. Το συγκεκριμένο μοτίβο ελέγχου επαναλαμβάνεται σε αμέτρητες διασκευές, υπηρετώντας όχι μόνο τον ηθικό έλεγχο των πολιτών, αλλά διασφαλίζοντας κέρδη και επαγγελματική καταξίωση στους μεσολαβητές του. Στα προηγούμενα κείμενά μας είχαμε εξετάσει τον ρόλο του ιατροκρατικού ιερατείου στη δημιουργία συνθηκών εμβολιοϋστερίας, ώστε να διασφαλιστεί τόσο ο ρόλος του κράτους-προστάτη, όσο και τα κέρδη φαρμακοβιομηχάνων, γιατρών και φαρμακοποιών. Βασικό συστατικό κάθε παρόμοιας προσπάθειας είναι ο φόβος και η επιτυχημένη διασπορά του, π.χ. εν είδη "στρατηγικών υγειονομικών σχεδιασμών" ή "συμβουλών υγείας". Οι πρώτες είναι εύκολα ορατές και συνήθως απροκάλυπτες και συνεπώς πιο ευάλωτες σε αντίλογο. Το πρόβλημα βρίσκεται στις δεύτερες: η χειραγώγηση των κοινωνικών συμπεριφορών μέσω συμβουλών υγείας είναι συνήθως καταπληκτικά αποτελεσματικές επειδή εκπέμπονται συνέχεια σε χαμηλή ένταση ώστε τελικά να καταλήγουν να θεωρούνται "κοινή λογική". Τόσο κοινή που πλέον δε χρήζουν επιστημονικής τεκμηρίωσης. Τόσο λογική, που κάθε αντίθετη φωνή θεωρείται γραφική ή ύποπτη. Παραδείγματα άπειρα: μη καπνίζεις γιατί θα πάθει καρκίνο ο διπλανός σου, μη τρως και μη πίνεις γιατί θα πάθεις έμφραγμα ο ίδιος (για το διπλανό σου ακόμα δε διαβάσαμε, αλλά όπου νά 'ναι...), μη χωρίζεις γιατί θα πάθει κατάθλιψη το παιδί σου και φυσικά...μην εκθέτεις το γυμνό σου σώμα στο φως γιατί θα πάθεις μελάνωμα!
Υπάρχει κάποιος από εσάς που δε γνωρίζει ότι το ηλιακό φως βλάπτει και ότι πρέπει να φοράμε κελεμπίες, καπέλα και τόνους αντηλιακών κάθε φορά που πρόκειται να έρθουμε σε επαφή με τις «θανατηφόρες» ακτίνες του ηλίου;
Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Κινδυνεύοντας να μας θεωρήσετε παράφρονες, τολμάμε να ισχυριστούμε ότι ο ήλιος δε σκοτώνει. Αντιθέτως, αυτό που σκοτώνει είναι το marketing του φόβου και η έλλειψη κοινής λογικής.
Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ξεκαθαρίζοντας κάποιες βασικές έννοιες περί ηλιακής ακτινοβολίας και καρκίνου του δέρματος.
Το φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια της γης είναι ευρύ και αποτελείται από πολλά μήκη κύματος. Η περιοχή των 400-800 nm αντιστοιχεί στο ορατό (είναι τα μήκη κύματος τα οποία γίνονται αντιληπτά με τα μάτια μας ως χρώματα), ενώ η περιοχή των 190-400 nm αντιστοιχεί στο υπεριώδες μέρος -UV- του φάσματος. Το τελευταίο διαιρείται σε τρεις περιοχές. Η περιοχή των 190-290 nm (UVC) είναι υψηλής ενέργειας, απορροφάται από το στρώμα του όζοντος της στρατόσφαιρας και δε φτάνει ποτέ στην επιφάνεια της γης. Η ακτινοβολία με μήκος κύματος 290-320 nm ονομάζεται UVB, μπορεί και διεισδύει στα επιφανειακά στρώματα της επιδερμίδας και είναι υπεύθυνη για την φωτογήρανση αλλά και για έναν γνώριμο επισκέπτη του καλοκαιριού, τα ηλιακά εγκαύματα. Η περιοχή μεταξύ 320 και 400 nm ονομάζεται UVA (υπεριώδης ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος), αποτελεί περίπου το 95% της ποσότητας της υπεριώδους που προσπίπτει στη γη και διεισδύει στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος, φτάνοντας στα μελανοκύτταρα.
Όσον αφορά τους καρκίνους του δέρματος, αυτοί είναι τριών ειδών: το βασικοκκυταρικό επιθηλίωμα, το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα και το μελάνωμα. Το 95% των καρκίνων του δέρματος ανήκει στις δύο πρώτες κατηγορίες. Δεν υπάρχει ουδεμία αμφιβολία ότι το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα οφείλονται στην βλάβη που προκαλούν οι υπεριώδεις UVB ακτίνες του ήλιου στο DNA των επιφανειακών κυττάρων της επιδερμίδας. Όπως είναι αναμενόμενο οι συγκεκριμένες νεοπλασίες εμφανίζονται σε πληθυσμιακές ομάδες που εργάζονται στην ύπαιθρο και εκδηλώνονται στα μέρη του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο, όπως μέτωπο, αυτιά και μύτη. Συγκαταλέγονται μεταξύ των καλοηθέστερων καρκίνων, μια και σπανίως δίνουν μεταστάσεις και καταπολεμούνται σχετικά εύκολα με μία απλή χειρουργική επέμβαση.
Η τρίτη μορφή καρκίνου του δέρματος είναι το μελάνωμα. Πρόκειται για έναν σπάνιο καρκίνο των κατώτερων κυττάρων της επιδερμίδας, δηλαδή των μελανοκυττάρων. Είναι ο πιο θανατηφόρος καρκίνος του δέρματος επειδή μεθίσταται εύκολα και δεν υπάρχουν αποτελεσματικά μέσα αντιμετώπισής του.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι και γι΄αυτόν τον καρκίνο ευθύνεται η ηλιακή ακτινοβολία και επειδή -πάντα σύμφωνα με τους ειδικούς- τα περιστατικά μελανώματος έχουν πάρει διαστάσεις επιδημίας πρέπει απαραίτητα να φοράμε αντηλικά κάθε φορά που ερχόμαστε σε επαφή με τον ήλιο. Όμως, όσο και αν η απλοϊκότητα του μανιχαϊστικού επιχειρήματος «κακός ήλιος, καλό αντηλιακό» ακούγεται γοητευτική, κάποιοι αποφεύγουν να επιρρίψουν την ευθύνη στην ηλιακή ακτινοβολία και στις καλοκαιρινές μας συνήθειες. Ο λόγος που κάνει τους περισσότερους να αμφισβητούν τη σχέση ανάμεσα στον ήλιο και στο μελάνωμα είναι ότι αν ο συγκεκριμένος καρκίνος οφείλονταν στον ήλιο τότε τα αντηλιακά θα προστάτευαν από το μελάνωμα. Κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής. Το αντίθετο μάλιστα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου