Ο συνηθέστερος τρόπος να πετύχει ένας γιατρός να τον επισκέπτεται συχνά ο ασθενής του είναι η πρόκληση φόβου και πανικού σε κλινικά υγιείς ανθρώπους με μικρά έως ελάχιστα προβλήματα. Υπάρχει μάλιστα μιά λίστα από υπαρκτά ή και πολλές φορές ανύπαρκτα προβλήματα τα οποία γίνονται αιτία άνευ λόγου ταλαιπωρίας πολλών ατόμων. Οι «ασθενείς» αυτοί (τονίζω το εντός εισαγωγικων της λέξης ασθενείς) οδηγούνται σε ένα φαύλο κύκλο εξετάσεων από πολλές ειδικότητες με αποτέλεσμα έντονο στρες και άδειασμα της τσέπης. Θα παραθέσω στη συνέχεια ορισμένες συνήθεις καταστάσεις οι οποίες αποτελούν άνευ λόγου αιτία ταλαιπωρίας και πανικού ο οποίος είναι συνήθως «ιατρογενής»:
1) H πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδος. Πολλοί νέοι ασθενείς, ιδιαίτερα γυναίκες, έχουν χαρακτηρισθεί ότι πάσχουν από πρόπτωση βαλβίδας χωρίς να έχουν κανένα σύμπτωμα και μόνο επειδή βρέθηκε «κάτι» σε υπερηχοκαρδιογραφικό έλεγχο καρδιάς (triplex). Αυτό συμβαίνει λόγω της άνθησης της βιομηχανίας των TRIPLEX στον τόπο μας και είναι επιστημονικά βέβαιο ότι γίνεται πολύ συχνά υπέρβαση στην κλινική σημασία την οποία έχει η πρόγνωση της μιτροειδούς βαλβίδος. Σημειωτέον ότι η κατάσταση αυτή πολύ σπάνια θέτει σε κίνδυνο την ζωή του ασθενούς.
2) Oι όζοι του θυρεοειδούς αδένος. Αποτελούν συχνά αιτία ταλαιπωρίας πολλών ασθενών οι οποίοι περιφέρονται πανικόβλητοι μεταξύ ενδοκρινολόγων, υπερηχολόγων θυρεοειδούς, παθολόγων, βιοχημικών εργαστηρίων και χειρουργών θυρεοειδούς. Το εύρημα όζων στον θυρεοειδή αδένα είναι εξαιρετικά συχνό σε ασθενείς εντελώς ασυμπτωματικούς και πολλές φορές με φυσιολογική ορμονική θυρεοειδική λειτουργία και ο φαύλος κύκλος εξετάσεων πυροδοτείται συχνά από τον γιατρό προς τον ασθενή ως προληπτική ενέργεια (ο φόβος των ιουδαίων!) για την έγκαιρη αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς
3) Oι σπίλοι του δέρματος (δηλ. οι κρεατοελιές) και ο φόβος του μελανώματος.
Πολύ συχνά βλέπει πλέον κανείς σε εξωτερικά ιατρεία ασθενείς που επικαλύπτουν το δέρμα τους με γάζες σαν αποτέλεσμα μαζικής αφαίρεσης κρεατοελιών από δερματολόγους ή και αισθητικούς χειρουργούς. Εδώ το έναυσμα για τη μαζική αφαίρεση κρεατοελιών είναι η προκληση πανικού γύρω από την πιθανότητα εξαλλαγής σε κακόηθες μελάνωμα. Συνήθως ο ειδικός που πρόκειται να αφαιρέσει μαζικά σπίλους λέει το περίφημο: ας τα βγάλουμε καλύτερα σήμερα, δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει αύριο, ας έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο.
4) Το λίπος στο συκώτι. Αν δεί κανείς πορίσματα υπερήχων κοιλίας, ήπατος, χοληφόρων πχ σε 100 τυχαίους ασθενείς οι οποίοι έχουν οδηγηθεί συνήθως χωρίς σοβαρή κλινική ένξειξη στον υπερηχολόγο θα βρεί στις 75-80 από αυτές τις εξετάσεις το εύρημα λιπώδης διήθηση του ήπατος ! Αυτό έχει κλινική αξία ίσως στο 5-10% των ασθενών αυτών αλλά το μόνο που είναι σίγουρο ότι για τουλάχιστον 1 χρόνο μετά από αυτή τη διάγνωση οι πανικόβλητοι ασθενείς θα περιφέρονται μεταξύ ηπατολόγων, ενδοκρινολόγων, παθολόγων, βιοχημικών εργαστηρίων, διαιτολόγων και ίσως καρδιολόγων καταθέτοντας τον οβολόν τους σε εκατοντάδες έως χιλιάδες ευρώ σε εκπροσώπους πολλών ιατρικών ειδικοτήτων.
5) η υπερσυνταγογράφηση φαρμάκων για υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, διαβήτη. Εδώ συμβάλλει και η πτώση των φυσιολογικών ορίων ως κριτήριο θεραπείας με βάση τις διεθνείς οδηγίες από τις αντίστοιχες διεθνείς επιστημονικές εταιρείες αλλά αναμφίβολα και τα ανυπολόγιστα κέρδη των φαρμακευτικών εταιρειών. Έτσι ιδιαίτερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει περίπτωση να γλυτώσει από την στατίνη, το αντιυπερτασικό και το αντιδιαβητικό άτομο με χοληστερίνη 200, συστολική αρτηριακή πίεση μεταξύ 130-140 mmHg και σάκχαρο 100-110 (δηλαδή στα ανώτατα φυσιολογικά όρια). Και αν δεν συνταγογραφήσει την στατίνη του ο παθολόγος τότε θα την συνταγογραφήσει οπωσδήποτε ...η γειτόνισσα ή ο γείτονας του που ήδη παίρνει το φάρμακο! Επίσης ο σώφρων γιατρός ο οποίος θα παραμείνει σκεπτικός και δεν θα βιαστεί να γράψει φάρμακα θα στιγματιστεί από τους επιτήδειους συναδέλφους του και θα θεωρηθεί το μαύρο πρόβατο της πιάτσας.
Οι λίγες συνήθεις αιτίες ταλαιπωρίας ασθενών που προανέφερα είναι απλά αντιπροσωπευτικές και υπάρχουν αναρίθμητες άλλες αιτίες τις οποίες θα μπορούσα να απαριθμήσω με αίσθηση απελπισίας. Η πιο σοβαρή αιτία πιστεύω όλων των φαινομένων που προανέφερα είναι η πληθώρα των γιατρών και η σοβαρή διαταραχή της αναλογίας του αριθμού των γιατρών πρός το σύνολο του πληθυσμού στον τόπο μας. Η διαταραχή της αναλογίας αυτής, ιδιαίτερα στις μεγάλες αστικές περιοχές, οδηγεί τη μεγάλη μάζα των γιατρών να διοχετεύει στον φαύλο κύκλο των πολλαπλών ιατρικών εξετάσεων άτομα κατά τεκμήριο νέα, υγιή και χωρίς σοβαρά κλινικά προβλήματα. Ακόμη δε πιό σοβαρό πρόβλημα αποτελεί η ανομοιογενής και πολλές φορές άγνωστη εμπειρία και εκπαίδευση των γιατρών αυτών (πτυχία χωρών της ευρύτερης βαλκανικής επικράτειας ή γιατροί μετανάστες με αμφίβολη επάρκεια). Τα καυτά αυτά κοινωνικά ζητήματα έχουν πάρει και μια παγκόσμια διάσταση στην εποχή της τρομακτικής υπερ-εξιδίκευσης και το θέμα αυτό αναπτύσσει με επιτυχία και ο Βρετανός γιατρός Dr. Michael Fitzpatrick στο σχετικά πρόσφατο βιβλίο του το οποίο έγινε εκδοτικό best seller με τίτλο Η Τυραννία της Υγείας (κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πολύτροπον).
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ό μέσος λειτουργός υγείας στη χώρα μας είναι πλέον μετριότατος ή κάτω του μετρίου όσον αφορά την επαρκή και σύγχρονη ιατρική εκπαίδευση σε σχέση με εκείνον των άλλων κρατών της ΕΕ ή των ΗΠΑ και αυτό θα πρέπει να μας ανησυχεί σοβαρά. Ο κίνδυνος που καθίσταται απόλυτα ορατός στη σημερινή εποχή της υπερ-εξιδίκευσης είναι να μετατραπούν οι γιατροί από σκεπτόμενους επιστήμονες σε χειριστές μηχανών ιατρικής τεχνολογίας. Ένα τέτοιο γεγονός σηματοδοτεί μια κρίση ταυτότητας του ιατρικού επαγγέλματος και θα γίνει εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία των ασθενών. Η κοινωνία της αγοράς βέβαια τέτοιους μέτριους ανθρώπους χρειάζεται για να διακινήσει τα προιόντα της γιατί οι άριστοι έχουν γνώση, εμπειρία και άποψη έτσι ώστε να γίνονται επικίνδυνοι για την κοινωνία της αγοράς. Επιπλέον οι ολίγοι άριστοι θα απαιτούσαν οπωσδήποτε και πολύ καλή αμοιβή γεγονός το οποίο θα τους καθιστούσε ασύμφορους σε έναν κόσμο ο οποίος αντιλαμβάνεται την υγεία ως κερδοσκοπική επιχείρηση. Αν τα άρρωστα αυτά φαινόμενα δεν αναχαιτισθούν από φορείς που θα κάνουν τη δουλειά τους σωστά τότε πολύ φοβάμαι ότι απειλείται σοβαρά το κύρος και ο στόχος του ιατρικού λειτουργήματος. Θα απαιτηθεί επίσης να μπεί κάποια στιγμή πολύ ψηλά ο πήχυς προκειμένου να αποκτά κάποιος άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Οσο λιγώτερα προσόντα έχει κάποιος γιατρός τόσο περισσότερο εξαρτημένος μπορεί θεωρητικά να γίνει από τα συμφέροντα των φαρμακοβιομηχανιών και των βιομηχανιών ιατρικής τεχνολογίας. Στο μέλλον θα απαιτηθεί οι ιατρικές σχολές να δώσουν μεγάλη έμφαση όχι μόνο στην γνώση αλλά στα ηθικά ζητήματα και τα ζητήματα δεοντολογίας. Ακόμη ένα εξαιρετικά σημαντικό μάθημα-στο οποίο αποδίδεται ελάχιστη σημασία από την τρέχουσα αντίληψη ιατρικής εκπαίδευσης-είναι η επικοινωνία γιατρού ασθενούς. Έχει αποδειχθεί ότι τα περίπου τα δύο τρίτα των μηνύσεων εναντίον γιατρών δεν οφείλονται στις επιπλοκές των ιατρικών πράξεων αλλά στην ελλιπή επικοινωνία και ενημέρωση του ασθενούς και των συγγενών του. Η αδιαφορία και η ελλιπής ενημέρωση-επικοινωνία εξαγριώνουν τους ανθρώπους περισσότερο και από μια βαρειά επιπλοκή ή και από τον θάνατο ενός ασθενούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου