Στο προηγούμενο σημείωμά μας υποστηρίξαμε ότι οποιαδήποτε παρέμβαση στην υγεία μας - φάρμακο, εξέταση, επέμβαση- είναι επωφελής, μόνο όταν το προσδοκώμενο όφελος υπερβαίνει τις πιθανές παρενέργειες. Θα εφαρμόσουμε αυτό το καθολικά αποδεκτό αξίωμα της επιστήμης, για να αξιολογήσουμε την ανάγκη μαζικού εμβολιασμού του πληθυσμού με το εμβόλιο της νέας γρίπης των χοίρων, το οποίο θα κληθούμε να κάνουμε εμείς και τα παιδιά μας.
Κατ' αρχάς θα εξετάσουμε το όφελος, το οποίο σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος του κινδύνου που μας απειλεί. Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος τον οποίο (ελπίζουμε ότι) θα αποφύγουμε αν κάνουμε το εμβόλιο; Πόσο κινδυνεύουμε από τη νέα γρίπη των χοίρων;
Σύμφωνα με τα πιο έγκυρα επιστημονικά δεδομένα (J Clin Virol. 2009, 45:169-73)ο νέος ιός δεν σκοτώνει πάνω από 1 ανά 1000 προσβληθέντες, αναλογία που παρατηρείται και στην εποχική γρίπη. Αυτό το νούμερο ισχύει για τον ανεπτυγμένο κόσμο. Αν κάποιος σας πει ότι η νέα γρίπη σκοτώνει 4-5 ανά 1000, αυτό συμβαίνει επειδή αυτός ο κάποιος έχει συμπεριλάβει στους υπολογισμούς του και το Μεξικό, χώρα που για άγνωστους λόγους η νέα γρίπη πλήττει με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Όπως όμως δεν επιχειρούμε να συγκρίνουμε κανένα υγειονομικό δείκτη της Ευρώπης με τον αντίστοιχο του Μεξικό, έτσι και δεν το κάνουμε ούτε για την θνητότητα της νέας γρίπης. Αλλιώς συγκρίνουμε μήλα με πεπόνια.
Έχουμε λοιπόν ένα νέο στέλεχος του ιού γρίπης Η1Ν1 που σκοτώνει όσους σκοτώνει η εποχική γρίπη. Αυτό που την διαφοροποιεί είναι η μεταδοτικότητά της, η οποία υπερβαίνει αυτήν της παλιάς καλής εποχικής γρίπης, δεν ξεπερνάει όμως το 2 (δηλαδή το πολύ να κολλήσουν δύο άνθρωποι για κάθε έναν που αρρωσταίνει). Δεν είναι τυχαίο ότι όταν νοσούν από τη νέα γρίπη κλειστοί πληθυσμοί -π.χ. οι επιβάτες ενός κρουαζιεροπλοίου- η αρρώστια δεν εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά, αλλά ολοκληρώνει τον κύκλο της με έναν σχετικά ήπιο τρόπο χωρίς πτώματα, αλλόφρονες αυτοκτονούντες, απελπισμένες αποδράσεις ή πυρπόληση του κρουαζιερόπλοιου. Το ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποφάσισε να αποκαλέσει τη νέα γρίπη "πανδημία" είναι μια καθαρά τεχνική απόφαση και δεν έχει να κάνει τίποτα με την επικινδυνότητα της.
Η λεπτομέρεια αυτή είναι αρκετά κρίσιμη, ώστε να αξίζει να ασχοληθούμε λίγο παραπάνω. Τεχνικώς υπάρχουν δύο ορισμοί για να θεωρηθεί μία γρίπη ως πανδημία: 1) η εμφάνιση μιας ταχέως εξαπλούμενης γρίπης, που μολύνει μεγάλο αριθμό ανθρώπων και προκαλεί πολλούς θανάτους 2)η εμφάνιση ενός νέου υποτύπου της γρίπης του οποίου η αιμαγλουτινίνη (δηλαδή το Η στο Η1Ν1) δεν σχετίζεται με την αιμαγλουτινίνη των προηγούμενων υποτύπων που κυκλοφορούσαν αμέσως πριν την εμφάνιση της συγκεκριμένης γρίπης και που δε θα μπορούσε να προκύψει με απλή μετάλλαξη του γονιδίου της αιμαγλουτινίνης αυτών των ιών. (Nicholson KG, Webster RG, Hay AJ (editors). Texbook of influenza. Oxford: Blackwell Science, 1998, p. 3-18). Κανένα από αυτά τα κριτήρια δεν πληρούνται: η νέα γρίπη ούτε σκοτώνει, ούτε κατέχει καινούργια αιμαγλουτινίνη. Η αιμαγλουτινίνη της νέας γρίπης είναι το Η1, το οποίο υπάρχει και στον Η1Ν1 υποτύπο που κυκλοφορεί εδώ και δεκαετίες στη γη. Αρα, αυτό που ώθησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να κηρύξει πανδημία δεν ήταν τα αντικειμενικά επιδημιολογικά δεδομένα
Συμπέρασμα: μέχρι στιγμής τα πράγματα φαίνονται μάλλον ήπια και οι αντιδράσεις θα έπρεπε να ήταν μάλλον καθησυχαστικές Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κύπρου: οι εκεί υγειονομικοί υπεύθυνοι δεν παρήγγειλαν καν εμβόλια. Χαρακτήρισαν την γρίπη γριπούλα και δήλωσαν ότι θα αγοράσουν εμβόλια όταν με το καλό κυκλοφορήσουν στην αγορά από όλες τις εταιρείες, ώστε να εκμεταλλευθούν τον ανταγωνισμό και να εξασφαλίσουν χαμηλές τιμές. Για τους δύσπιστους η είδηση υπάρχει εδώ http://www.sigmalive.com/news/local/172590. Τώρα ή οι Κύπριοι αδελφοί μας τρελάθηκαν ή δεν βλέπουν ελληνικά κανάλια!
Άρα, για να επανέλθουμε στο αρχικό μας ερώτημα, δεν τίθεται καν θέμα οφέλους, μια και ουσιαστικά δεν κινδυνεύουμε. Πώς είναι δυνατόν να αποτρέψουμε έναν κίνδυνο που δεν υπάρχει; Το μόνο που θα μπορούσε να μας ανησυχήσει είναι ότι η νέα γρίπη, επειδή θα πλήξει μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ίσως αφαιρέσει περισσότερες ζωές, σε απόλυτους αριθμούς. Υπ' αυτή την έννοια βέβαια, κάθε γρίπη που λαμβάνει διαστάσεις πέραν της συνηθισμένης εποχικής έξαρσης, πρέπει να θεωρείται αφορμή για υγειονομικό γιουρούσι και για εμβολιοϋστερία. Αν η εξομοίωση της παρούσας γρίπης με την απλή εποχική φαντάζει στα μάτια ορισμένων ως υπεραπλούστευση και αδυναμία κατανόησης του κινδύνου που μας απειλεί, σας πληροφορούμε ότι στην Αυστραλία, όπου η "πανδημία" εκδηλώθηκε εν μέσω χειμώνα, δηλαδή υπό τις χειρότερες δυνατές συνθήκες - μην ξεχνάμε η Αυστραλία βρίσκεται στο Νότιο Ημισφαίριο- ήδη η αρρώστια άρχισε να υποχωρεί! (Melbourne Doctors Report Swine Flu Cases Are Abating (Update1)
http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601202&sid=a3YmUzwQvvSU
)
Δεδομένου λοιπόν του οριακού έως ανύπαρκτου οφέλους από το εμβόλιο, το ερώτημα των πιθανών παρενεργειών είναι κρίσιμο. Το θέμα αυτό θα εξεταστεί στο τρίτο μέρος.
Κατ' αρχάς θα εξετάσουμε το όφελος, το οποίο σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος του κινδύνου που μας απειλεί. Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος τον οποίο (ελπίζουμε ότι) θα αποφύγουμε αν κάνουμε το εμβόλιο; Πόσο κινδυνεύουμε από τη νέα γρίπη των χοίρων;
Σύμφωνα με τα πιο έγκυρα επιστημονικά δεδομένα (J Clin Virol. 2009, 45:169-73)ο νέος ιός δεν σκοτώνει πάνω από 1 ανά 1000 προσβληθέντες, αναλογία που παρατηρείται και στην εποχική γρίπη. Αυτό το νούμερο ισχύει για τον ανεπτυγμένο κόσμο. Αν κάποιος σας πει ότι η νέα γρίπη σκοτώνει 4-5 ανά 1000, αυτό συμβαίνει επειδή αυτός ο κάποιος έχει συμπεριλάβει στους υπολογισμούς του και το Μεξικό, χώρα που για άγνωστους λόγους η νέα γρίπη πλήττει με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Όπως όμως δεν επιχειρούμε να συγκρίνουμε κανένα υγειονομικό δείκτη της Ευρώπης με τον αντίστοιχο του Μεξικό, έτσι και δεν το κάνουμε ούτε για την θνητότητα της νέας γρίπης. Αλλιώς συγκρίνουμε μήλα με πεπόνια.
Έχουμε λοιπόν ένα νέο στέλεχος του ιού γρίπης Η1Ν1 που σκοτώνει όσους σκοτώνει η εποχική γρίπη. Αυτό που την διαφοροποιεί είναι η μεταδοτικότητά της, η οποία υπερβαίνει αυτήν της παλιάς καλής εποχικής γρίπης, δεν ξεπερνάει όμως το 2 (δηλαδή το πολύ να κολλήσουν δύο άνθρωποι για κάθε έναν που αρρωσταίνει). Δεν είναι τυχαίο ότι όταν νοσούν από τη νέα γρίπη κλειστοί πληθυσμοί -π.χ. οι επιβάτες ενός κρουαζιεροπλοίου- η αρρώστια δεν εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά, αλλά ολοκληρώνει τον κύκλο της με έναν σχετικά ήπιο τρόπο χωρίς πτώματα, αλλόφρονες αυτοκτονούντες, απελπισμένες αποδράσεις ή πυρπόληση του κρουαζιερόπλοιου. Το ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποφάσισε να αποκαλέσει τη νέα γρίπη "πανδημία" είναι μια καθαρά τεχνική απόφαση και δεν έχει να κάνει τίποτα με την επικινδυνότητα της.
Η λεπτομέρεια αυτή είναι αρκετά κρίσιμη, ώστε να αξίζει να ασχοληθούμε λίγο παραπάνω. Τεχνικώς υπάρχουν δύο ορισμοί για να θεωρηθεί μία γρίπη ως πανδημία: 1) η εμφάνιση μιας ταχέως εξαπλούμενης γρίπης, που μολύνει μεγάλο αριθμό ανθρώπων και προκαλεί πολλούς θανάτους 2)η εμφάνιση ενός νέου υποτύπου της γρίπης του οποίου η αιμαγλουτινίνη (δηλαδή το Η στο Η1Ν1) δεν σχετίζεται με την αιμαγλουτινίνη των προηγούμενων υποτύπων που κυκλοφορούσαν αμέσως πριν την εμφάνιση της συγκεκριμένης γρίπης και που δε θα μπορούσε να προκύψει με απλή μετάλλαξη του γονιδίου της αιμαγλουτινίνης αυτών των ιών. (Nicholson KG, Webster RG, Hay AJ (editors). Texbook of influenza. Oxford: Blackwell Science, 1998, p. 3-18). Κανένα από αυτά τα κριτήρια δεν πληρούνται: η νέα γρίπη ούτε σκοτώνει, ούτε κατέχει καινούργια αιμαγλουτινίνη. Η αιμαγλουτινίνη της νέας γρίπης είναι το Η1, το οποίο υπάρχει και στον Η1Ν1 υποτύπο που κυκλοφορεί εδώ και δεκαετίες στη γη. Αρα, αυτό που ώθησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να κηρύξει πανδημία δεν ήταν τα αντικειμενικά επιδημιολογικά δεδομένα
Συμπέρασμα: μέχρι στιγμής τα πράγματα φαίνονται μάλλον ήπια και οι αντιδράσεις θα έπρεπε να ήταν μάλλον καθησυχαστικές Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κύπρου: οι εκεί υγειονομικοί υπεύθυνοι δεν παρήγγειλαν καν εμβόλια. Χαρακτήρισαν την γρίπη γριπούλα και δήλωσαν ότι θα αγοράσουν εμβόλια όταν με το καλό κυκλοφορήσουν στην αγορά από όλες τις εταιρείες, ώστε να εκμεταλλευθούν τον ανταγωνισμό και να εξασφαλίσουν χαμηλές τιμές. Για τους δύσπιστους η είδηση υπάρχει εδώ http://www.sigmalive.com/news/local/172590. Τώρα ή οι Κύπριοι αδελφοί μας τρελάθηκαν ή δεν βλέπουν ελληνικά κανάλια!
Άρα, για να επανέλθουμε στο αρχικό μας ερώτημα, δεν τίθεται καν θέμα οφέλους, μια και ουσιαστικά δεν κινδυνεύουμε. Πώς είναι δυνατόν να αποτρέψουμε έναν κίνδυνο που δεν υπάρχει; Το μόνο που θα μπορούσε να μας ανησυχήσει είναι ότι η νέα γρίπη, επειδή θα πλήξει μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ίσως αφαιρέσει περισσότερες ζωές, σε απόλυτους αριθμούς. Υπ' αυτή την έννοια βέβαια, κάθε γρίπη που λαμβάνει διαστάσεις πέραν της συνηθισμένης εποχικής έξαρσης, πρέπει να θεωρείται αφορμή για υγειονομικό γιουρούσι και για εμβολιοϋστερία. Αν η εξομοίωση της παρούσας γρίπης με την απλή εποχική φαντάζει στα μάτια ορισμένων ως υπεραπλούστευση και αδυναμία κατανόησης του κινδύνου που μας απειλεί, σας πληροφορούμε ότι στην Αυστραλία, όπου η "πανδημία" εκδηλώθηκε εν μέσω χειμώνα, δηλαδή υπό τις χειρότερες δυνατές συνθήκες - μην ξεχνάμε η Αυστραλία βρίσκεται στο Νότιο Ημισφαίριο- ήδη η αρρώστια άρχισε να υποχωρεί! (Melbourne Doctors Report Swine Flu Cases Are Abating (Update1)
http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601202&sid=a3YmUzwQvvSU
)
Δεδομένου λοιπόν του οριακού έως ανύπαρκτου οφέλους από το εμβόλιο, το ερώτημα των πιθανών παρενεργειών είναι κρίσιμο. Το θέμα αυτό θα εξεταστεί στο τρίτο μέρος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου